Liczne badania pokazują , że już w 6.–7. tygodniu życia zarodek będący w łonie matki się porusza. Im płód jest starszy, tym ruchy te są bardziej intensywne maluch wykonuje przewroty, macha rączkami i nóżkami, kręci głową. Te czynności nie tylko sprawiają dziecku przyjemność, lecz przede wszystkim są istotnym elementem wspomagającym jego rozwój. Działania fizyczne dziecka mają ogromny wpływ na to ,w jakim stopniu rozwinie ono rozmaite umiejętności .
Dziecko przez ruch wyrabia koordynację mięśniowo-‑nerwową, Rozwija i kształtuje zmysły, stymuluje rozwój układu krążenia oraz oddechowego (serce i płuca), pobudza rozwój układu nerwowego (koordynacja i balans ciała, kontrola ruchów). Reguluje również utrzymanie prawidłowej masy ciała. Ponadto ruch zapobiega występowaniu różnych chorób wieku dziecięcego.
Istnieją naukowe dowody, że aktywność fizyczna, zarówno spontaniczna, jak i zorganizowana poprawia kondycję psychiczną młodego człowieka. Ruch zmniejsza poczucie niepokoju i poprawia jakość snu, rozwija odpowiedzialność, pewność siebie i poczucie własnej wartości. Dlatego do prawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka konieczna jest aktywność fizyczna.
Przyjrzyjmy się zatem jakie czynności rozwijają jakie zdolności?
- chwytanie, pełzanie, chodzenie, sięganie, obracanie, machanie, pchanie, ciągnięcie – prowadzą do koordynacji wzrokowo – ruchowej, dobrego rozwoju zdolności motorycznych oraz przygotowują dopisania
- tańczenie, turlanie, huśtanie się, słuchanie – rozwija zmysł równowagi, zdolności sportowe, poprawiają umiejętność czytania
- głaskanie, przytulanie, wspólna zabawa- prowadzi do poczucia bezpieczeństwa, tworzeni umiejętności społecznych, pewności siebie
- układanie zabawek, bawienie się w gry słowne, słuchanie muzyki, układanie układanek to rozwój zdolności matematycznych i logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, bogatego słownictwa, zdolności muzycznych i dobrej pamięci
Światowa Organizacji Zdrowia (WHO) zaleca dzieciom i młodzieży w wieku 5–17 lat co najmniej 1 godzinę ruchu o średniej i zwiększonej intensywności. Poza tym co najmniej 3 razy w tygodniu dziecko powinno wykonywać przez 30 minut intensywne ćwiczenia, podczas których następuje wzmacnianie mięśni odpowiedzialnych za postawę ciała, oraz ćwiczenia poprawiające gibkość.
Ruch i zabawa zawsze najważniejsza
- Dziecko w wieku 1–3 lat przejawia znaczną aktywność ruchową, która ma charakter spontaniczny. Dlatego warto stworzyć mu warunki do naturalnej ekspresji ruchowej zgodnie z jego zainteresowaniami. Takie możliwości stwarzają place zabaw, na których dziecko pod opieką dorosłych powinno bawić się około 30 minut dziennie – biegając, wspinając się, pokonując różne przeszkody. Rodzaje tej aktywności uzależnione są oczywiście od możliwości ruchowych dziecka, jego zainteresowań i… pogody.
- Aktywność fizyczna dzieci młodszych, w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym, powinna być oparta na grach i zabawach ruchowych. Należy podkreślić, że zajęcia w przedszkolu i szkole powinny być ukierunkowane nie tylko na rozwój sprawności fizycznej, lecz także na kształtowanie prawidłowej postawy ciała. Lekarze obserwują bowiem u co drugiego dziecka błędy w postawie, a utrwalone wady dotyczą 30–40% dzieci i młodzieży.
- Aktywność ruchowa dzieci starszych (10–13 lat) oraz młodzieży powinna wynikać z ich zainteresowań. Wybór różnych form aktywności fizycznej jest obecnie tak duży, że każdy młody człowiek może wybrać taką, która najbardziej mu odpowiada. Warto jednak pamiętać, że pewne nawyki, także te związane z uczestnictwem w aktywności ruchowej młody człowieka nabywa w dzieciństwie, a wzorem są rodzice i nauczyciele.
Doskonałym sposobem na wspomaganie rozwoju u dzieci jest kinezjologia edukacyjna i tu kilka ćwiczeń , które w sposób kontrolowany wpływają na rozwój mózgu.
Ruchy naprzemienne :
Opis ćwiczenia:
Podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy je lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, delikatnie skręcając całe ciało ( w miarę możliwości przekraczamy linię środka).
1.oddziaływanie
na umysł
– wzrokowe, słuchowe, kinestetyczne przekraczanie
linii środkowej koordynacji pracy rąk, zręczności
–
ćwiczenia lewego i prawego oka
– usprawnianie narządu
wzroku
2. poprawa umiejętności szkolnych
– polepszenie
koordynacji lewa i prawa strona ciała
– poprawa oddychania
–
poprawa gibkości ciała
– wzmocnienie zmysłów wzroku i słuchu
W ciągu ostatniego stulecia ćwiczenia te używane były w przypadkach zaburzeń neurologicznych, w celu zwiększenia potencjalnych zdolności wydajnego uczenia się. Dr Dennison dowiódł, że ćwiczenia naprzemienne doskonale stymulują chłonność półkul mózgowych, łatwość opanowania materiału i jego późniejszego odtwarzania.
Punkt na myślenie
Opis ćwiczenia:
Lewą rękę trzymamy na pępku, prawą masujemy punkty tuż pod obojczykiem, po lewej i prawej stronie mostka. Można też odchylić głowę i wodzić oczyma wzdłuż linii, gdzie sufit styka się ze ścianą. Kiedy się czyta, oczy szybciej przesuwają się po słowach.
1.oddziaływanie
na umysł:
– przesyłanie informacji z lewej półkuli mózgu do
lewej strony ciała i odwrotnie
– pozytywne działanie
elektryczne i chemiczne
– zwiększenie przepływu energii
elektromechanicznej ciał 2.poprawa umiejętności szkolnych
–
wzrokowe przekraczanie linii środkowej w czasie czytania
–
ruchowe przekraczanie linii środkowej, dla uzyskania lepszej
koordynacji ciała (ułatwia to wykonywanie ćwiczeń
naprzemiennych)
– wyeliminowanie przekręcania liter,
przestawiania sylab
– pozostawanie w miejscu w czasie czytania
–
pisanie odręczne i na maszynie
– wybiórcze oglądanie
telewizji
– obsługa komputera
Punkty na myślenie stanowią baterie dla naszego organizmu. Pomagają regulować spalanie się przekaźników nerwowych, w złączach nerwowych mózgu. Sprzyjają jasności myślenia, zwiększają poziom energii, usprawniają ogólną koordynację i wzrok.
Pozycja Cooka
Ćwiczenie wyciszające, relaksujące, gdy jest się zmęczonym, złym.
Opis ćwiczenia: pierwszej części: nogi krzyżujemy w kostkach, splatamy ręce i przykładamy je do mostka, język umieszczamy na podniebieniu, oczy zamknięte. Jest to pozycja uznawana za najsilniej działającą. Można ją również wykonywać na siedząco.
Opis ćwiczenia drugiej części: stopy ustawiamy równolegle do siebie, ręce stykają się palcami, język na podniebieniu, oczy zamknięte, jeśli chcemy się zrelaksować. Powrót- otwieramy oczy i głęboko oddychamy.
1.
oddziaływanie na umysł:
– stabilność emocjonalna
–
wzrost koncentracji, skupienia uwagi
– ruchy czaszkowe
–
wzrost ambicji, poczucia własnej wartości
2. poprawa
umiejętności szkolnych:
– poprawne, najbardziej efektywne
podchodzenie do testów, klasówek
– poprawna wymowa,
umiejętność uważnego słuchania
– umiejętność
dostosowania się do otaczającego środowiska ( zmniejszenie
nadwrażliwej postawy)
Dr Dennison odkrył, iż to ćwiczenie może być użyte jako proces usuwający stres emocjonalny i wynikające z niego problemy z nauką. Naśladowanie kształtu ósemki za pomocą nóg i rąk, pozwala na swobodny przepływ energii. Natomiast, przez dotyk opuszkami palców odzyskujemy równowagę i łączność pomiędzy obiema półkulami mózgu.
Pamiętajmy, że rodzimy się z potrzebą ruchu, która dba o nasz prawidłowy rozwój.
Bibliografia:
Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży – konieczność czy przyjemność? dr Elżbieta Olszewska
FUNdamentals Guidebook G. Drydent, C.Rose”a
Ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej dla dzieci C.Grzywniak